Son Selanikli Rukiye Gündoğdu Eşme Köyünde Vefat Etti

Son Selanikli Rukiye Gündoğdu Vefat Etti 23 Ara 2014

Geyve ilçesi Eşme Köyünde ikamet etmekte olan nüfus mubadelesi ile Yunanistan Vodina ili Karacaabad ilçesi Polen (poliykapri) Köyünden gelme Rukiye Gündoğdu hakkın rahmetine kavuşmuştur. Eşme köyünde bulunan son 3 Mubadele 1923 nüfus mubadelesi göçmenlerinden birisi olan merhume Eşme Spor Kulübü Başkanı Zeynel Gündoğdu Beyefendinin Babaannesidir. Merhumeye Cenab-ı Hak’tan rahmet diler, sayın başkanımıza ve kederli ailesine sabrı cemîl temennî ederiz. (geyveyoresi.com)

Merhumenin cenazesi 23.12.2014 tarihinde öğlen namazına mütakip Eşme Köyü Mezarlığında defnedilmiştir.

Mübadele Nedir
1912–1922 yılları arasındaki savaşlar nedeniyle Balkanlar’da, Ege Adalarında ve Anadolu’da büyük acılar yaşandı. Balkan Savaşı sonrasında yüz binlerce Müslüman savaşta yenik düşen Osmanlı ordusunun peşi sıra korku ve panik içinde doğdukları toprakları terk ederek Anadolu ‘ya sığındı. Benzer trajedi, 1922 yılında Kurtuluş Savaşında yenik düşen Yunan ordusuyla beraber Anadolu’yu terk eden Ortodoks Rumların başına geldi. Bir ay gibi kısa bir süre içinde yüz binlerce Ortodoks Rum Yunanistan’a sığındı. Bu durum Yunanistan’da büyük sıkıntılara ve kaosa yol açtı. Yunanistan’ın nüfusu bir anda dörtte bir oranında arttı.

Lozan Barış Konferansı toplandığında öncelikle sığınmacılar ve esirler konusu ele alındı. İngiltere temsilcisi Lord Curzon’un teklifi ve Milletler Cemiyeti görevlisi Nansen’in raporu doğrultusunda; Yunanistan’da yerleşik Müslümanlarla Türkiye’de yerleşik Ortodoks Rumların zorunlu göçünü öngören Mübadele Sözleşmesi imzalandı. Bu sözleşme uyarınca; Türkiye’de sadece İstanbul kenti ile Gökçeada ve Bozcaada’da oturan Rumlar, Yunanistan’da ise Batı Trakya’daki Müslümanlar hariç Yunanistan’da yerleşik bütün Müslümanlar Türkiye’ye, Türkiye’de yerleşik bütün Ortodoks Rumlar Yunanistan’a gönderildi. Mübadele sözleşmesinin kapsamına 18 Ekim 1912 tarihinden sonra yurtlarını terk etmiş olanlar da alınarak mülteciler sorununa bir çözüm bulunmuş oldu.
Ancak, Yunanistan İstanbul’da daha fazla Rum bırakmak maksadıyla hareket edince, Etabli kavramının yorumunda anlaşmazlık çıktı. Bunun üzerine, Türkiye Ortodoks Patriğini de mübadele kapsamına alarak sınır dışı etti. Bu olay ikinci bir anlaşmazlık konusunu teşkil etti. Fakat, Patriğin 19 Mayıs !925 günü görevinden istifa etmesiyle mesele çözüldü.
Konu ile ilgili sürdürülen görüşmeler neticesinde iki ülke arasında 1 Aralık 1926 tarihinde Atina’da bir anlaşma imzalandı. Bu anlaşma ile, iki ülke azınlıklarının emlak konularında bir düzenleme yapılmış olmasına rağmen, meseleler tamamen halledilememiştir. Hatta bu anlaşmanın uygulaması sırasında ortaya çıkan problemler iki ülke arasındaki ilişkileri oldukça germiştir.
Daha sonraki dönemde her iki ülke arasındaki politik yumuşamanın etkisiyle 10 Haziran !930 tarihinde iki ülke arasında Ankara’da bir dostluk anlaşması imzalanarak İstanbul’da bulunan Rumlarla Batı Trakya’daki Türklerin hepsi Etabli kapsamına alınmış ve malları ile ilgili olarak da yeni düzenlemeler yapılmıştır.
Tarihteki ilk ZORUN GÖÇ’ü içeren bu sözleşme ile 1.500.000 ile 2.200.000 Rum Türkiye’den Yunanistan’a 350.000 ile 500.000 Türk Yunanistan’dan Türkiye’ye göç etmek zorunda kalmıştır.
Günümüzde Yunanistan’da Batı Trakya’daki Türk nüfusun 150.000, Oniki adalardaki Türklerin ise 5.000 kişi, Türkiye’de ise yaklaşık 2.000 civarında Rum nüfus olduğu tahmin edilmektedir.

Kaynakça: Atatürk İlke ve İnkılapları Tarihi (Gazi Kitabevi)